Op basis van data van het CBS heeft het Centrum voor Economisch Welzijn onderzoek laten uitvoeren naar de financiële balansen van alle gemeenten in Nederland. Hieruit moet blijken in hoeverre de gemeentelijke kassen een tekort of overschot hebben overgehouden aan de corona pandemie in 2020. De vergelijking met 2019 word gemaakt om te kijken hoe dit jaar zonder pandemie zich verhoud tot het crisisjaar.
Notities vooraf
Alle benoemde cijfers in dit onderzoek zijn per 1000 inwoners voor een eerlijke vergelijking. Daarnaast geven niet alle gemeenten op tijd hun data door, deze zijn niet verwerkt in dit onderzoek. De originele onbewerkte dataset is te vinden op: https://data.overheid.nl/dataset/a74b8e44-982c-4402-9386-c1a0984326d1
Conclusies
Met 9 gemeenten in de top 10 domineert de provincie Zuid-Holland de lijst van gemeenten met de grootste stijging van het resultaat in 2020 ten opzichte van 2019. Alle bevindingen zijn te checken in de complete dataset aan de onderkant van dit onderzoek. Deze tabel is sorteer en filterbaar.
De belangrijkste conclusies zijn:
- Gemeente Dordrecht had de meeste baten in 2020.
- Gemeente Rotterdam had de meeste lasten in 2020.
- Gemeente Lansingerland in Zuid-Holland genoot de grootste stijging van zijn resultaat van Nederland in 2020 ten opzichte van 2019.
- Gemeente Delfzijl in Groningen had het grootste verlies op het resultaat van Nederland in 2020 ten opzichte 2019.
- Assen zakt van plaats 1 in 2019 naar plaats 163 in 2020 in de lijst van gemeenten met het grootste overschot.
- Lansingerland was de gemeente met het hoogste overschot in 2020.
- Vijfheerenlanden was de gemeente met het grootste tekort in 2020.
Verschil in Resultaat (2020 t.o.v. 2019)
Het resultaat definieert het totale tekort/overschot op de balans van een gemeente in een bepaald jaar. Bovenstaande kaart laat het absolute verschil tussen deze resultaten van 2 jaartallen zien per 1000 inwoners.
Welke gemeenten hadden de meeste baten en lasten in 2020?
De gemeente Dordrecht in Zuid-Holland had in 2020 met 8.884.025 euro de meeste baten in Nederland. En met deze cijfers doet Dordrecht net iets beter dan Rotterdam, die in 2020 8.521.472 had en in 2019 nog op de eerste plaats stond. Amsterdam had 8.024.356 euro baten in 2020 en kwam op de derde plaats te staan in de lijst.
Bij de lasten zie je een kleine verschuiving in de rangschikking, Rotterdam kroont zich met 8.522.902 euro tot gemeente met de meeste lasten in 2020. Na Rotterdam volgt de gemeente Dordrecht met 8.496.420 euro lasten en de gemeente Amsterdam met 8.024.348 euro lasten.
Resultaat per gemeente (2020)
Welke gemeenten hadden het grootste tekort of overschot?
In de top 10 gemeenten met het grootste verschil in overschot of tekort tussen 2019 en 2020, vind je 9 gemeenten terug die gelegen zijn in de provincie Zuid-Holland. Lansingerland is de gemeente die in 2020 de grootste overschot van Nederland had ten opzichte van 2019. Deze gemeente had een overschot van 2.642.424 euro en werd gevolgd door Pijnacker-Nootdorp met 2.511.812 euro en Rijswijk met 2.257.222 euro.Het is ook opvallend dat 80% van de gemeenten binnen de top 10 gemeenten met de grootste overschot, in 2019 nog een verlies hadden.
In 2019 waren er 181 gemeenten met een tekort maar in 2020 hadden slechts 42 gemeenten een tekort. Delfzijl in Groningen was de gemeente met het grootste tekort van Nederland in 2020 ten opzichte van 2019. Deze gemeente had een tekort van 612.946 euro en werd gevolgd door de gemeente Assen in Drenthe met een tekort van 544.183 euro en de gemeente Almelo in Overijssel met een tekort van 505.134 euro.
Van plaats 1 naar 163
In 2019 stond de gemeente Assen in Drenthe nog helemaal bovenaan de lijst van gemeenten met de grootste overschot. In 2020 was er een opmerkelijke verschuiving te zien in de positie van Assen in deze lijst, 162 andere gemeenten hadden in 2020 een grotere overschot dan Assen en zakte zo weg naar plaats 163.
Gemeenten met het grootste verlies
Niet elke gemeente in Nederland heeft het jaar kunnen afronden met winst. Uit onderzoek is gebleken dat Vijfheerenlanden met een verlies van € 723.997 euro per 1000 inwoners in 2020 (Daling van -€ 454.684 t.o.v. het jaar ervoor), de gemeente is met het meeste verlies in Nederland. Na Vijfheerenlanden volgen Delfzijl met een verlies van -€ 541.535 euro en Harderwijk met een verlies van -€ 374.582 euro.
Groot verschil baten/lasten
Als toevoeging op onderstaande cijfers valt direct op dat de baten/lasten in 2020 veel hoger liggen dan het jaar ervoor. Dit is toe te wijden aan de activa post op de balansen van alle gemeentes “Balanspost activa – A225a – Uitzettingen in ‘s Rijks schatkist met een looptijd korter dan 1 jaar”. Aan de lasten zijde is er een vergelijkbare post. Dit is van invloed op alle gemeenten en beïnvloeden de resultaten dus niet.